İstanbul’un can damarı Marmaray hattında 23 Haziran 2025 tarihinde yaşanan bir intihar olayı, toplu ulaşım sistemlerindeki insani ve operasyonel kırılganlıkları bir kez daha gözler önüne serdi. Ataköy İstasyonu’nda bir bireyin tren önüne atlaması sonucu seferler saatlerce aksarken, yetkililer Florya Akvaryum-Zeytinburnu arasında tek hatlı işletme başlattı. Bu trajedi, yalnızca ulaşımı değil; ruh sağlığı krizleri, acil müdahale protokolleri ve toplumsal duyarlılık eksikliğini de derinden sorgulattı .
Olayın Gerçek Boyutu ve Operasyonel Etkileri
23 Haziran 2025’te Marmaray Ataköy İstasyonu’nda gerçekleşen intihar, derhal operasyonel krize dönüştü. Raylara atlayan şahsın bedenine ulaşan ekipler, saatler süren müdahale nedeniyle Florya Akvaryum-Zeytinburnu arasındaki seferleri tek hat üzerinden yürütmek zorunda kaldı. Bu durum, İstanbul trafiğini domino etkisiyle felç ederken, binlerce yolcu gecikmeli seferlerle hedeflerine ulaşabildi.
Olay sonrası bölgeye polis, sağlık ve itfaiye ekipleri sevk edildi. Güvenlik şeridi çekilerek vatandaşların alandan uzaklaştırılması, kriz yönetiminin tek olumlu adımı olarak kaydedildi. Ancak benzer bir vaka, Nisan 2024’te Yenikapı İstasyonu’nda yaşanmış ve Kazlıçeşme-Üsküdar hattı tamamen durmuştu. Bu tekrarlar, Marmaray’ın krizlere hazırlıksız olduğu izlenimini güçlendirdi .
Marmaray’ın sosyal medya hesabından yapılan “üzücü olay” vurgusu, resmi açıklamalardaki insani boyutun sınırlarını gösterdi. Şirket, sefer aksaklıklarına odaklanırken, ruh sağlığı krizi yaşayan bireylere yönelik önleyici politikaların eksikliği dikkat çekti. İhbar mekanizmaları veya psikolojik destek hatları gibi proaktif adımların atılmaması, sorunun kök nedenlerini görünmez kılıyor .
Toplu Taşımada İntiharın Psikolojik ve Toplumsal Yansımaları
Raylı sistemlerdeki intihar girişimleri, yalnızca operasyonel değil, derin psikolojik travmalara da yol açıyor. Tren sürücüleri ve ilk müdahale ekipleri, genellikle travma sonrası stres bozukluğu riskiyle karşı karşıya kalırken, olaya tanık olan yolcular da uzun süreli psikolojik destek ihtiyacı duyabiliyor. Marmaray’ın resmi açıklamalarında bu boyutun eksik kalması, insani kriz yönetimindeki zafiyeti ortaya koyuyor .
Toplumun bu olaylara tepkisi ise endişe verici boyutlarda. Sakarya’da bir bireyin 100’ün üzerinde intihar girişiminde bulunması ve vatandaşların bu durumu cep telefonlarıyla kaydetmesi, toplumsal duyarsızlığın vardığı noktayı gözler önüne seriyor. İzleyicilerin “gösteri” mantığıyla davranması, ruh sağlığı krizlerinin ne yazık ki bir “izlence”ye dönüştüğünü kanıtlıyor .
Marmaray’ın istasyonlarda uyguladığı güvenlik kuralları (sarı çizgi, acil durum butonları), fiziksel riskleri azaltmayı hedefliyor. Ancak zihinsel sağlık krizlerini önleyecek “insan odaklı” protokoller (psikolog desteği, kriz hatları) bulunmuyor. Oysa demiryolu hatlarına inmeyi düşünen bir birey, doğru müdahale ile yaşama döndürülebilir .
Altyapı Güvenliği ve Afet Senaryolarındaki Çelişkiler
Marmaray, teknik olarak deprem gibi fiziksel afetlere karşı güçlü bir altyapıyla donatılmış durumda. Boğaz tünelindeki sismik izolasyon teknolojileri, acil çıkış kapıları ve jeneratör sistemleri, olası bir depremde yolcu güvenliğini sağlamayı amaçlıyor. Metro İstanbul yetkilileri, bu sistemlerin afet sonrası lojistik destek için bile kullanılabileceğini vurguluyor .
Ancak intihar gibi insan kaynaklı krizlerde bu altyapı çaresiz kalıyor. Örneğin, trenlerin acil durum fren sistemleri, raylara atlayan bir bireyi durduramıyor. Ayrıca istasyonlardaki güvenlik personelinin psikolojik kriz müdahale eğitimleri yetersiz. Bu da fiziki dayanıklılık ile insani kırılganlık arasındaki tehlikeli uçurumu gösteriyor .
Deprem protokollerinde “tüm hatların kontrol edilmesi” öngörülürken, intihar olayları sonrası yalnızca “tek hatlı işletme” geçici çözüm olarak uygulanıyor. Oysa her iki durum da can kaybı riski taşıyor. Altyapı güvenliği yaklaşımının, fiziksel ve psikososyal riskleri eşit önemde kucaklaması gerekiyor .
Medya Etiği ve İntihar Haberciliğindeki Sorumluluklar
Türk medyası, Marmaray’daki intihar olaylarını aktarırken sansasyonel dil tuzağına düşüyor. “Raylara atladı”, “tren durdu” gibi doğrudan eylem vurguları, intiharı bir çözüm gibi gösterme riski taşıyor. Dünya Sağlık Örgütü, bu tür haberciliğin “taklit intiharları” artırdığını kanıtlamışken, yerel basının etik ilkeleri göz ardı etmesi kaygı verici .
Öte yandan sosyal medyadaki bilgi kirliliği, krizi derinleştiriyor. Ataköy’deki olayda “trenin önüne atlama” eyleminin videolarının yayılma ihtimali, mağdurun kimliğini ve ailesinin acısını istismar ediyor. Oysa ‘de belirtilen “acil durum butonlarını amacı dışında kullanmayın” uyarısı gibi, medya da “haberi amacı dışında kullanmamalı”.
Çözüm, habercilikte “önleyici perspektifi” öne çıkarmaktan geçiyor. İntiharı bir “ulaşım aksaklığı nedeni” olarak sunmak yerine, ruh sağlığı destek hatlarını vurgulamak (örneğin: 182 Psikososyal Destek Hattı) ve kriz anında ulaşılabilecek kaynakları göstermek, toplumu bilinçlendirebilir. Basın, trajedileri değil, çözümleri manşetleşmeli .
Önleyici Stratejiler ve Küresel Örnekler Işığında Çözüm Önerileri
Marmaray istasyonlarına “zihinsel sağlık birimleri” entegre edilmesi, kriz anlarında hayat kurtarabilir. Japonya’daki metro hatlarında uygulanan “mavi ışık” sistemleri (istasyonlardaki depresif bireyleri sakinleştiren LED aydınlatma) veya Londra Metrosu’ndaki “İyi Samiriyeli” programları (eğitimli gönüllülerin psikolojik ilk müdahalesi), Türkiye için model oluşturabilir .
Teknolojik çözümler de kritik rol oynayabilir. Platform kenarlarına yerleştirilecek hareket sensörleri, bir kişi raylara atladığında trenlere otomatik durma sinyali gönderebilir. Hong Kong metrosundaki platform kapıları ise fiziksel bariyer oluşturuyor. Marmaray’ın mevcut sarı çizgi uyarıları, pasif bir önlem olarak kalıyor .
Toplumsal farkındalık kampanyaları, damgalamayı kırmada kilit öneme sahip. “Ruh sağlığı otobüsleri” ile istasyonlarda gezici danışmanlık hizmeti verilmesi veya “Sessizliği Kır” sloganlı ilanların trenlerde yayınlanması, yardım arayışını normalleştirebilir. Unutulmamalıdır ki, her intihar girişimi, yardım çığlığıdır .
Kaynakça
- Marmaray’da İntihar – VeryansınTV
- Marmaray’da İntihar Girişimi – Analiz Gazetesi
- Marmaray Ataköy’de İntihar – Ekonomim
- Marmaray Güvenlik Kuralları
- Şehir Şehir Gezip İntihar Girişiminde Bulunuyor – Milliyet
- Marmaray Ataköy İstasyonu’nda İntihar – Haber Kenti
- İstanbul’da Metrolar ve Marmaray’ın Deprem Dayanıklılığı – Türkiye Gazetesi
