Türkiye Eğitim Teknolojileri Zirvesi ve Fuarı (TETZ 2025), Millî Eğitim Bakanlığı himayesinde İstanbul’da gerçekleşti. “Yapay Zekâ ve Eğitim” ana temalı zirveye 20 ülkeden eğitim bakanları, OpenAI, Shazam ve Skype gibi teknoloji devlerinin kurucuları katıldı. Skype Kurucusu Jonas Kjellberg, öğrencilerin tüm yapay zekâ araçlarını benimsemesi gerektiğini vurgularken; eğitimde insan-makine iş birliğinin, bilginin demokratikleşmesinin ve sistematik dönüşümün altını çizdi. Zirve, 100+ teknoloji firmasının katıldığı fuar, dünyada ilk kez AI ile üretilen müzik aleti sergisi ve öğretmenlerin dönüşüm hikâyeleriyle eğitimin geleceğine ışık tuttu .
🤖 Yapay Zekânın Eğitime Entegrasyonu: Öğrenciler İçin Dönüştürücü Fırsat
Jonas Kjellberg, öğrencilerin “ulaşabildikleri tüm yapay zekâ araçlarını kullanması” gerektiğini savundu. Bu araçların, öğrenme süreçlerini hızlandırdığını ve kişiselleştirdiğini belirtti. Öğretmenlere de kritik rol düştüğünü vurgulayarak, çocukların AI araçlarına erişimine izin vermelerinin onları geleceğe hazırlayacağını ifade etti. Aksi takdirde, geleneksel eğitim modellerinin dijital dünyada işlevsiz kalacağı uyarısında bulundu .
Kjellberg’e göre, yapay zekâ sadece teknik bir araç değil; öğrencilerin küresel yetenek havuzuna katılmalarını sağlayan bir eşitleyici. Örneğin, Skype’ın iletişimde yarattığı devrimin benzerini AI’ın eğitimde gerçekleştirebileceğini anlattı. Bu teknolojiler sayesinde Harvard veya Stanford gibi kurumlara fiziksel erişim zorunluluğunun ortadan kalktığını, böylece coğrafi ve ekonomik sınırların aşıldığını aktardı .
Millî Eğitim Bakanlığı’nın TETZ 2025’te vurguladığı FATİH Projesi de bu vizyonla uyumlu. 626 bin etkileşimli tahta ve 13 bin 800 okula fiber internet altyapısı gibi dijital dönüşüm hamleleri, AI entegrasyonu için zemin hazırlıyor. Kjellberg, Türkiye’nin bu altyapısını “eğitimde fırsat eşitliği” için kritik bir adım olarak yorumluyor .
🔍 İnsan-Makine Sinerjisi: Etik ve Yaratıcılık Ön Plana Çıkıyor
Kjellberg’e göre asıl önemli olan, insan ve makinenin birlikte nasıl daha yaratıcı çözümler üretebileceği. “Makineyi nasıl kullandığımız değil, insan-makine kombinasyonu esas önemli olan” diyerek, teknolojinin araçsal rolünü vurguladı. Eğitimin temel hedefinin empati, felsefi düşünce ve etik değerler olduğunu; AI’ın bu becerileri desteklemesi gerektiğini savundu .
Bu sinerjinin pratik örnekleri zirvede de sergilendi. Örneğin, dünyada ilk kez yapay zekâ ile üretilen bir müzik aleti fuarda tanıtıldı. Kjellberg, benzer inovasyonların sanat, tarih ve felsefe gibi alanlarda da kullanılabileceğini belirterek, “Gençler taklit etmemeli, inovasyon yapmalı” çağrısında bulundu. AI’ın mekanik işleri otomatize ederek insanlara yaratıcılık için zaman kazandırması gerektiğine dikkat çekti .
Etik boyut ise kritik bir uyarıyla tamamlandı: “Kahve makinesi sadece para kazanmaya odaklanır, ahlaki sorumluluk bize aittir.” Kjellberg, teknoloji şirketlerinin kâr odaklı yaklaşımlarının toplumsal değerlerle dengelenmesi gerektiğini vurguladı. Eğitim müfredatlarının bu dengeyi kuracak şekilde yenilenmesini önerdi .
💡 Beceri Dönüşümü: Z Kuşağı İçin Yeni Yetkinlikler
Zirvede, yapay zekânın iş gücünde yaratacağı dönüşüm geniş yer buldu. Kjellberg, “Her meslekten insan bu teknolojilerden etkilenecek” diyerek, öğrencilerin geleceğe hazırlanması için üç temel beceriyi işaret etti: Eleştirel düşünme, yeni iş modelleri tasarlama ve etik karar verme. OpenAI eski yöneticisi Zack Kass’ın da değindiği gibi, teknoloji devleri artık diplomasızlara bile fırsat veriyor; ancak derinlemesine uzmanlık ve özgün katkı kritik hâle geliyor .
Kjellberg, gençlere şu çarpıcı soruyu yöneltiyor: “Lüks marka çantaya mı para vermeli, eğitime mi?” Bu soruyla, bireysel tüketim alışkanlıklarının beceri yatırımına dönüştürülmesi gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, üniversite bölüm seçimlerinde “para odaklı” yaklaşım yerine “tutku odaklı” seçimler yapılmasını öneriyor. Çünkü AI çağında gelir getiren mesleklerin önceden tahmin edilmesi giderek zorlaşıyor .
Pursaklar ve Aksaray’dan katılan öğretmenlerin deneyimleri de bu dönüşümü destekliyor. Zirvede, sınıf içi dijital araçların (VR, akıllı tahtalar) öğrencilerin problem çözme becerilerini artırdığı paylaşıldı. Kjellberg, öğretmenlerin bu araçlarla “kılavuz” rolüne geçerek öğrencilerin yeteneklerini keşfetmelerine yardım etmesini tavsiye ediyor .
🌐 Bilginin Demokratikleşmesi: Eşitsizliklerin Azaltılması
Skype’ın kuruluş felsefesinden yola çıkan Kjellberg, yapay zekânın bilgiye erişimi demokratikleştirdiğini vurguladı: “Bilgi artık herkese ait. Yeni teknolojilerin en güzel tarafı da bu.” Örneğin, AI destekli çeviri ve eğitim platformları, dil bariyerlerini kırarak dünyanın her yerindeki öğrencilere nitelikli içerik sunuyor .
Zirvede sunulan bir veri, bu demokratikleşmenin somut etkisini ortaya koydu: AI araçları, öğrencilerin verimliliğini %3-4 artırıyor; bu oran dezavantajlı bölgelerde %10’a kadar çıkabiliyor. Kjellberg, Türkiye’deki FATİH Projesi’nin (fiber internet, etkileşimli tahtalar) bu fırsatı geniş kitlelere yaydığını belirtti. Nijerya ve Moritanya gibi ülkelerin eğitim bakanları da TETZ 2025’te benzer modelleri tartıştı .
Ancak Kjellberg, risklere de dikkat çekiyor: Ekran bağımlılığı ve sığ bilgi kullanımı. Çözüm olarak, “ekransız cihazlar” (OpenAI’ın satın aldığı io devices örneği) ve AI’ın “araç” olarak konumlandırıldığı pedagojik modeller öneriyor. Böylece teknoloji, insanı güçlendiren bir mekanizmaya dönüşebilir .
🔄 Eğitim Sisteminin Yeniden İnşası: Hız ve Esneklik Şart
Kjellberg, mevcut eğitim sisteminin kökten değişmesi gerektiğini savunuyor: “Gerçekten de mevcut sistemi baştan aşağı yeniden düşünmemiz şart.” Ona göre, müfredatlar statik bilgi aktarımı yerine dinamik becerilere (problem çözme, iş birliği) odaklanmalı. Bu görüş, TÜBİTAK ve MEB’in zirvede açıkladığı “yapay zekâ destekli müfredat” çalışmalarıyla örtüşüyor .
Sistemik dönüşüm için üç adım öneriyor:
- Öğretmen Eğitimi: AI araçlarını sınıf içinde etkin kullanabilen eğitimciler yetiştirmek.
- Küresel İş Birlikleri: Shazam Kurucusu Chris Barton’ın da vurguladığı gibi, uluslararası teknoloji paylaşımları.
- Girişimcilik Ekosistemi: Kuluçka merkezlerinde geliştirilen yerli eğitim teknolojilerinin desteklenmesi .
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açılışta belirttiği gibi, “Çağa ayak uyduramayan eğitim sistemleri başarısız olmaya mahkûmdur.” Kjellberg de hızın anahtar olduğunu vurgulayarak, “Büyük ya da küçük olmak değil, hızlı mı yavaş mı çalıştığınız önemli” diyerek Türkiye’nin dijital altyapı yatırımlarını takdirle karşılıyor .
🔍 Kaynaklar:
- Skype Kurucusu Jonas Kjellberg’in Konuşma Detayları ve TETZ 2025 Programı
- TETZ 2025 Zirvesi Ana Teması ve Katılımcılar
- Eğitimde Yapay Zekâ Entegrasyonu ve Fuar Detayları
- MEB’in TETZ Açıklamaları ve FATİH Projesi Verileri
- Jonas Kjellberg’in Profili ve Konuşma Konuları
- Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Açılış Konuşması ve Eğitimde Dijital Dönüşüm
- Jonas Kjellberg’in Girişimcilik ve İnovasyon Görüşleri
- Skype’ın İş Modeli ve Dijital Dönüşüm Prensipleri
- Jonas Kjellberg’in Türkçe Profili ve Konuşma Başlıkları
- Bakan Tekin’in Oturum Katılımı ve Uluslararası İş Birlikleri
