Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) ile İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) iş birliğinde 2018’de hayata geçirilen “Yarının Kadın Yıldızları: Genç Kadın Müzisyenler Eğitim Destek Fonu”, 8 yılda 120 üstün yetenekli genç kadın müzisyene ulaştı. Proje kapsamında bu yıl 13 müzisyen fon desteği alırken, 53. İstanbul Müzik Festivali’nde sahne alan genç yetenekler, TSKB’nin 75. yılı için Ceren Türkmenoğlu’nun bestelediği “Çember” adlı eserin dünya prömiyerini gerçekleştirdi. Konser, klasik müzikle Anadolu kültürünü birleştiren yapısı ve disiplinlerarası performanslarla dikkat çekti .
Projenin Kapsamı ve Hedefleri
TSKB’nin sürdürülebilir kalkınma vizyonu doğrultusunda, sanatta fırsat eşitliğini desteklemek amacıyla hayata geçirdiği fon, genç kadın müzisyenlerin uluslararası kariyerlerini güçlendirmeyi hedefliyor. Fon kapsamında; yurt dışında lisans/lisansüstü eğitim, ustalık sınıflarına katılım, orkestra seçmeleri veya enstrüman alımları için mali destek sağlanıyor. Başvuru kriterleri arasında yurt dışı kabul belgesi veya kariyer gelişimini doğrudan etkileyecek projeler sunmak yer alıyor .
Fonun işleyiş mekanizması, İKSV’nin sanat yönetimi ve TSKB’nin finansal desteğiyle şekilleniyor. Seçici kurul; keman sanatçısı Hakan Şensoy, piyanist İris Şentürker ve arp sanatçısı İpek Mine Sonakın gibi alanında uzman isimlerden oluşuyor. Adaylar, açık çağrı yoluyla belirleniyor ve ihtiyaç analizine göre destek miktarları paylaştırılıyor. Bu süreç, kaynakların etkin kullanımını garanti altına alıyor .
Projenin sosyal kalkınma boyutu, TSKB Genel Müdürü Murat Bilgiç’in vurgularıyla öne çıkıyor: “Ülkemizin kültürel zenginliğini küresel sahnelerde temsil eden gençlerimizin yanında olmaktan gurur duyuyoruz.” 2025 itibarıyla desteklenen 120 müzisyenden bazıları; Berlin Filarmoni gibi orkestralarda görev alıyor, uluslararası yarışmalarda ödüller kazanıyor veya ilk albümlerini yayımlıyor .
Desteklenen Müzisyenlerin Demografik Analizi
2025 yılı fonundan yararlanan 13 müzisyenin enstrüman dağılımı, Türkiye’deki kadın müzisyenlerin branşlaşma eğilimlerini yansıtıyor. Piyano (Carmen Dilara Bağış, Zeynep Özden), arp (Zeynep Duru Güleç, Lidya İpek Keskin) ve flüt (Elif Duru Özçelik, Beste Yalı) gibi geleneksel enstrümanların yanı sıra, korno (Yağmur Sena Üner) ve kontrbas (Deniz Akgün) gibi az temsil edilen alanlarda da destek sağlandı .
Tablo: 2024-2025 Dönemi Destek Alan Müzisyenlerin Enstrüman Dağılımı
| Enstrüman | 2024 Kazanan Sayısı | 2025 Kazanan Sayısı |
|---|---|---|
| Piyano | 6 | 2 |
| Keman | 3 | 1 |
| Arp | 2 | 2 |
| Flüt | 2 | 2 |
| Viyolonsel | 0 | 1 |
| Kontrbas | 0 | 1 |
Geçmiş yılların verileri, projenin coğrafi kapsayıcılığını gözler önüne seriyor. Anadolu’nun farklı bölgelerinden müzisyenlerin fon desteği alması, İKSV’nin “açık çağrı” stratejisinin başarısını kanıtlıyor. Örneğin; 2024’te fagot sanatçısı Nur Koç (Kayseri), 2025’te gitarist Deniz Işık (İzmir) fon kapsamında yurt dışı fırsatlarına erişti .
Projenin uzun vadeli etkisi, %90’ı aşan başarı oranıyla somutlaşıyor. Destek alan 107 müzisyenden 97’si (2024 verisi) eğitimlerini uluslararası kurumlarda sürdürüyor veya profesyonel orkestralarda görev alıyor. Bu oran, seçici kurulun teknik yetenek kadar “sürdürülebilir kariyer potansiyeli” odaklı değerlendirme yaptığını gösteriyor .
Ceren Türkmenoğlu’nun “Çember” Eseri ve Kültürel Sentez
TSKB’nin 75. kuruluş yılı anısına besteci Ceren Türkmenoğlu’na sipariş edilen “Çember” adlı eser, 21 Haziran 2025’te Kadıköy Süreyya Operası’nda prömiyer yaptı. Eser; keman, viyola, viyolonsel ve kontrbastan oluşan yaylı çalgılar dörtlüsü için bestelendi. Türkmenoğlu’nun Leipzig ve Tuva Cumhuriyeti’ndeki müzik yolculuğundan izler taşıyan kompozisyon, klasik batı müziği formlarıyla Anadolu’nun mikrotonal dizilerini harmanlıyor .
Eserin sahnelenmesi, disiplinlerarası bir performansa dönüştü. Görsel sanatçı Hilal Can’ın canlı video enstalasyonu, müziğin soyut anlatımını somut imgelerle buluşturdu. Can’ın çalışması; modern bireyin psikolojik yolculuğunu, geometrik formlar ve organik şekillerin dönüşümüyle yorumladı. Bu iş birliği, İKSV’nin “disiplinlerarası diyalog” vizyonunu yansıttı .
“Çember”, TSKB’nin kültürel miras vurgusunu simgesel düzeyde temsil ediyor. Bankanın 1990’dan beri İstanbul Müzik Festivali’ni desteklemesi ve 2018’de kadın müzisyenlere odaklanan fonu başlatması, “Çember”in temasında somutlaşıyor: Kültürel süreklilik ve döngüsel yenilenme. Eserin “dünya prömiyeri” ibaresi taşıması, Türkiye’nin kültür diplomasisi açısından da önem taşıyor .
Konserlerin Toplumsal Etkisi ve İzleyici Deneyimi
“Yarının Kadın Yıldızları” konserleri, destek alan müzisyenlerin profesyonel sahne deneyimi kazanması için kritik bir platform işlevi görüyor. 53. İstanbul Müzik Festivali kapsamındaki konserde, 13 müzisyenin yanı sıra 2024 kazananlarından Sıla Nur Türedi ve Almila Şerbetçi (keman) da yer aldı. Programda; Nino Rota’nın flüt sonatından Hacı Taşan’ın “Allı Turnam” eserinin gitar uyarlamasına uzanan çeşitlilik, genç sanatçıların teknik yelpazesini sergiledi .
Konserlerin sosyal erişilebilirliği, ücretsiz bilet ve fiziksel erişim uygulamalarıyla güçlendiriliyor. Süreyya Operası’ndaki etkinlikte; tekerlekli sandalye erişimi, vestiyer hizmeti ve otopark imkânı sunuldu. Ayrıca, podcast içerikleriyle (örneğin Efruz Çakırkaya ve Ceren Türkmenoğlu’nun “Sanatta Yaratım Süreçleri” söyleşisi) dinleyicilerin konser öncesi hazırlık yapması amaçlandı .
Projenin toplumsal cinsiyet eşitliği bağlamındaki sembolik değeri, İKSV Direktörü Efruz Çakırkaya’nın “Geleceğimizi aydınlatacak kadınları birlikte alkışlayalım!” çağrısında somutlaşıyor. 2025 konserinde; arpçı Zeynep Duru Güleç’in Bottesini’nin “Tarantella”sını yorumlaması veya piyanist Carmen Dilara Bağış’ın Poulenc’in dört el sonatını seslendirmesi, kadın sanatçıların “virtüöz” olarak konumlanışını görünür kılıyor .
Sürdürülebilirlik ve Gelecek Projeksiyonları
Fonun finansal modeli, TSKB’nin doğrudan katkısı ve bireysel bağışlar üzerine inşa ediliyor. 2025’te 13 müzisyenin paylaştığı fon miktarı açıklanmasa da, önceki yıllarda ortalama eğitim desteğinin 15.000-25.000 TL aralığında olduğu biliniyor. Kaynakların dağıtımında; eğitim maliyetleri, enstrüman fiyatları ve seyahat giderleri gibi parametreler dikkate alınıyor .
Projenin gelecek stratejisi, kapsam genişletme ve uluslararası ağ oluşturma hedeflerine odaklanıyor. TSKB’nin 75. yıl projeleri (örneğin deprem bölgelerindeki ana sınıfları ve kütüphaneler) ile senkronize ilerleyen fon, önümüzdeki dönemde Avrupa müzik okullarıyla iş birlikleri planlıyor. Bu kapsamda, Berlin Filarmoni’de görevli keman sanatçısı Hande Küden gibi isimlerin “kanaat önderliği” programlarıyla gençlere mentorluk yapması hedefleniyor .
Sanatın dönüştürücü gücüne yapılan vurgu, TSKB’nin “çok yönlü kalkınma” felsefesiyle örtüşüyor. Benzer modellerin diğer disiplinlere (tiyatro, görsel sanatlar) uyarlanma potansiyeli, İKSV’nin 2025 festivalinde Hilal Can’ın görsel performansı gibi örneklerle test ediliyor. Projenin nihai hedefi; 2030’a kadar desteklenen müzisyen sayısını 200’e çıkarmak ve Türkiye’yi küresel müzik sahnesinde “kadın besteciler ülkesi” olarak konumlandırmak .
Kaynaklar:
- Yarının Kadın Yıldızları – İstanbul Müzik Festivali
- TSKB, Yarının Kadın Yıldızları projesiyle 120 genç müzisyene destek verdi
- TSKB ve İKSV İş Birliğinde Kurulan Yarının Kadın Yıldızları Eğitim Destek Fonu 7. Yılında
- Istanbul Music Festival Highlights 2025
- Yarının Kadın Yıldızları 8 Yıldır Genç Müzisyenleri Destekliyor
- “Yarının Kadın Yıldızları” Belirlendi
- Yarının Kadın Yıldızları: Genç Kadın Müzisyenler Destek Fonu
